اصلاح ساختار سازمان ملل متحد: کشورهای درحال توسعه ورویکرد ایران

بحث اصلاحات درسازمان ملل ازهمان روزهای ابتدایی پس ازتشکیل سازمان، مطرح شد. اما اینکه ساختار سازمان ملل درحال حاضر نیز جوابگوی نیازهای جامعه بین المللی هست یا خیر؟ وچه ضرورتهایی بر اصلاح ساختارسازمان ملل وجود دارد؟ امری است که ازجنبه های مختلف قابل بررسی وتحلیل است. فرآیند صلح وامنیت بعنوان اصلی ترین هدف ایجاد سازمان ملل امروزه در موضوعاتی تجلی پیدا کرده است که یا درگذشته مطرح نبوده یا اگر مطرح هم بوده دچارتحولاتی چشمگیر شده اند از آن جمله دگرگونیهای مفهوم توسل به زور، حاکمیت ، صلح و امنیت ، موضوعات حقوق بشری و ... است که ضرورت دارد ساختار سازمان براساس این تحولات و باتوجه به نظم حقوقی بین المللی جدید که محصول تحول مفاهیم اساسی منشور است تغییر پیدا کند. ضرورت دیگر انجام اصلاحات در سازمان ملل اشکالات ساختاری موجود در نهادها وارکان اصلی سازمان ملل ازیک طرف و تحولات تاریخی دهه های اخیر که منجر به جابجایی نقش قدرتها وتغییر ساختار قدرت درجهان شد ازطرف دیگر است. این ضرورتها موجب شده امروزه نیاز به مهندسی جدید سازمان ملل جهت حفظ و ادامه حیات این نهاد مهم وایفای نقش رهبری درمورد مسایل سیاسی و بحرانهای جهانی به یکی از جدی ترین مباحث بین المللی تبدیل شود زیرا ساختار کنونی به روشنی نشان داده که برای مقابله با نابسامانی جهانی کارایی خود را از دست داده وسازوکارهای لازم را برای برخورد با این معضلات ندارد. ضعفهای ساختاری عمده سازمان ملل باعث عدم توانایی وکارایی مطلوب این نهاد عظیم گردیده، انجام اصلاحات ساختاری در این نهاد و ارائه راهکارهای مناسب دراین خصوص می تواند ما را به سوی جامعه بشری مطلوب تری رهنمون سازد. نقطه دیگر تمرکز این تحقیق رویکرد کشورهای درحال توسعه وایران به موضوع اصلاح سازمان ملل است. امروزه برای کشورهای درحال توسعه حضور فعال ومتناسب با وضعیت کنونی شان درارکان سازمان ملل دارای اهمیت فراوانی گردیده است. آنها معتقدند که سهم اندکی درتصمیم گیریها علی الخصوص درشورای امنیت دارند واین امرمقبولیت تصمیمات شورا را درمورد کشورهای درحال توسعه کم اثر می نماید. در این تحقیق سعی میگردد ضمن ارائه راهکارها وپیشنهادهایی برای کشورهای درحال توسعه درپیگیری روند اصلاحات درسازمان به این سوال پاسخ داده شود که : اتخاذ چه رویکری توسط کشورهای درحال توسعه و توسعه نیافته درموضوع اصلاح ساختار سازمان ملل متحد باعث تامین حداکثری منافع این کشورها و توازن قوا در عرصه بین المللی میگردد ؟ البته موانع زیادی درراه اصلاح ساختار سازمان ملل وجود دارد و مانع اصلی این است که اغلب کشورهایی که خواهان اصلاحات هستند، بدنبال تامین حداکثری منافع ملی خود از روند اصلاح نیز بوده و خواستار انعکاس قدرتشان در ارکان اصلی سازمان ملل متحد می باشند. اما با وجود همه دشواریهای موضوع اصلاح سازمان ملل هنوز نه منتقدان از این امر ناامید شده اند و نه سازمان ملل ناتوانی خود را برای اصلاح اعلام نموده است. از اینرو هنوز امید برای بهبود عملکرد بزرگترین نهاد بین المللی بشری وجود دارد.